W sprawach karnych zazwyczaj oskarżycielem jest prokurator. Jeżeli jednak państwowe organy ścigania nie są zainteresowane wniesieniem aktu oskarżenia do sądu (odmowa wszczęcia śledztwa ze względu na nieodnalezienie wystarczającej ilości dowodów przez organy ścigania), pokrzywdzony ma możliwość samodzielnego wniesienia aktu oskarżenia. Możliwość ta jest opisana w kodeksie postępowania karnego, jako subsydiarny akt oskarżenia.

Aby pokrzywdzony mógł złożyć do sądu subsydiarny akt oskarżenia konieczne jest dwukrotne wydanie postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania lub umorzeniu postępowania, bez tego elementu pokrzywdzony nie może samodzielnie złożyć aktu oskarżenia do sądu. Pokrzywdzony może złożyć subsydiarny akt oskarżenia w terminie 30 dni od daty doręczenia drugiego odmownego postanowienia.

Zgodnie z kodeksem postępowania karnego subsydiarny akt oskarżenia powinien zostać przygotowany i podpisany przez adwokata lub radcę prawnego, ma to na celu również dokonanie wstępnej analizy czy roszczenia pokrzywdzonego znajdują podstawę w przepisach prawa.

Proces wszczęty na skutek złożenia subsydiarnego aktu oskarżenia nie powinien niczym różnić się w stosunku do postępowania wszczętego przez oskarżyciela publicznego, czyli prokuraturę.

Subsydiarny akt oskarżenia musi spełniać wymogi formalne pisma procesowego oraz szczególne wymogi formalne dla aktu oskarżenia.

Pokrzywdzony ma obowiązek dołączyć do składanej dokumentacji odpisy aktu oskarżenia dla każdego oskarżonego oraz prokuratury. Oskarżyciel subsydiarny nie musi przekazywać akt postępowania przygotowawczego do sądu, to na prokuraturze spoczywa obowiązek przesłania do sądu akt postępowania przygotowawczego.

Wniosek o skazanie bez rozprawy czy też wniosek o warunkowe umorzenie postępowania mogą być ujęte wyłącznie w prokuratorskim akcie oskarżenia. Subsydiarny akt oskarżenia nie może zawierać tych elementów.

Należy pamiętać, że kluczowe w tym procesie jest spełnienie wielu wymogów formalnych i zachowanie odpowiednich terminów, dlatego konieczne jest tu wsparcie adwokata lub radcy prawnego.