Konstytucja oraz Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności gwarantuje obywatelowi jawne rozpatrzenie dotyczącej go sprawy. Jawność postępowania oznacza, że postępowanie toczące się przed sądem jest ogólnodostępne dla publiczności (każda osoba pełnoletnia może wejść na salę sądową i uczestniczyć w rozprawie). Obecność osób trzecich podczas trwania rozprawy umożliwia społeczną kontrolę przebiegu postępowania. Konstytucja przewiduje jednak wyjątki i umożliwia wyłączenie jawności postępowania w kilku ściśle określonych sytuacjach. Mimo zniesienia jawności postępowania Konstytucja nakazuje publiczne ogłoszenie wyroku.
Z reguły wszystkie rozprawy są jawne. W posiedzeniu oprócz sędziego przebywają oskarżony, pokrzywdzony, prokurator oraz osoby postronne, z różnych powodów zainteresowane przebiegiem procesu. Są jednak powody dla których sąd ma możliwość wyłączenia jawności postępowania. Są to m.in. zagrożenie moralności, bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego lub ze względu na interesy prywatne stron. Np. rozprawa dotycząca pomówień lub znieważenia zawsze toczy się z wyłączeniem jawności, chyba że pokrzywdzony wystąpi do sądu z wnioskiem o włączenie jawności rozprawy. Mimo wyłączenia jawności rozprawy w ogłoszenie wyroku jest w pełni jawne i dopuszcza się do jego ogłoszenia osoby postronne.
Zasada braku jawności obowiązuje również w postępowaniu karnym wykonawczym. Wówczas w posiedzeniu sądu biorą udział wyłącznie strony postępowania, jeżeli ustawa tak stanowi. Osoby postronne mogą wziąć udział jedynie w szczególnych przypadkach, gdy mogłoby mieć to znaczenie dla skazanego.
Czy przebieg rozprawy można nagrywać?
Jeżeli nie będzie miało to wpływu na prawidłowy tok prowadzonego postępowania sąd może wyrazić zgodę na rejestrację dźwięku toczącej się rozprawy. Aby uzyskać taką możliwość konieczne jest złożenie do sądu wniosku. Zazwyczaj przebieg postępowania na sali sądowej jest rejestrowany przez kamery i mikrofony znajdujące się na sali sądowej. Sąd przed rozpoczęciem rejestrowania posiedzenia informuje o tym osoby zebrane na sali sądowej. Strony postępowania mają prawo otrzymać, po uiszczeniu opłaty i złożeniu wniosku do sądu zapis z rozprawy. Wyjątek stanowi rozprawa z wyłączoną jawnością lub przesłuchań podczas postępowania przygotowawczego.
Posiedzenie a rozprawa?
Zazwyczaj wyroki w sprawach karnych zapadają po przeprowadzeniu rozprawy. Zgodnie z kodeksem postępowania karnego sąd orzeka na rozprawie w wypadkach wskazanych w ustawie, a w innych – na posiedzeniu. Orzeczenia wydawane na posiedzeniu mogą zapadać również na rozprawie.
Jawność posiedzeń sądu.
Co do zasady wszystkie posiedzenia sądu mają wyłączoną jawność. Strony lub osoby niebędące stronami nie muszą brać udziału w posiedzeniu chyba że ustawa tak stanowi, jeżeli będzie miało to istotny wpływ na ch prawa i interesy. Strona postępowania może wziąć udział w postępowaniu jej dotyczącym, jednak sąd nie ma obowiązku zawiadomienia o wszystkich posiedzeniach. Sąd zawiadamia strony wyłącznie w przypadkach gdy kodeks mu to nakazuje.