Osadzony, który opuszcza mury zakładu karnego ma możliwość skorzystania ze wsparcia oferowanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Szczegółowe zasady i tryb udzielania pomocy zawiera Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w prawie Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej- Funduszu Sprawiedliwości.
Środki z Funduszu Pomocy Postpenitencjarnej mogą zostać przyznane osobom pozbawionym wolności i zwalnianym z zakładów karnych oraz członkom ich rodzin. Pomoc udzielana jest z urzędu lub na wniosek osoby zainteresowanej skorzystaniem z możliwości pomocy jaką oferuje Ministerstwo.
Osadzony lub osoba opuszczająca mury jednostki penitencjarnej z wnioskiem o udzielenie pomocy powinna wystąpić do dyrektora zakładu karnego, w którym odbywa karę. Po opuszczeniu jednostki wnioski o pomoc z Funduszu należy składać do zawodowego kuratora właściwego dla miejsca pobytu byłego więźnia. Członkowie rodziny byłego osadzonego również powinny występować o pomoc do zawodowego kuratora.
Wniosek musi zawierać uzasadnienie, w którym określone będzie jakiej pomocy oczekuje osoba go składająca. Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające okoliczności opisane we wniosku. Osadzeni, którzy opuścili mury zakładu karnego powinni dołączyć do wniosku również dokument zwolnienia.
Jeżeli wniosek nie spełni warunków, wnioskujący zostanie wezwany do jego uzupełnienia. Najczęściej dotyczy to sytuacji gdy złożony wniosek nie jest wystarczająco umotywowany. Do czasu uzupełnienia wymaganych informacji wniosek nie jest rozpatrywany.
Zgodnie z treścią rozporządzenia osobom pozbawionym wolności, zwalnianym z zakładów karnych i aresztów śledczych oraz osobom im najbliższym pomoc udzielana jest w następujący sposób:
1) pokrywanie kosztów czasowego zakwaterowania lub udzielanie schronienia w ośrodku dla bezdomnych;
2) okresową dopłatę do bieżących zobowiązań czynszowych i opłat za energię cieplną, energię elektryczną, gaz, wodę, opał, odbiór nieczystości stałych i płynnych za lokal mieszkalny lub dom jednorodzinny, do którego osoba uprawniona posiada tytuł prawny, proporcjonalnie do liczby osób stale zamieszkujących w tym lokalu lub domu;
3) organizowanie i finansowanie poradnictwa prawnego, promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej;
4) organizowanie i finansowanie szkoleń i kursów podnoszących kwalifikacje zawodowe oraz pokrywanie kosztów egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe;
5) organizowanie i finansowanie programów podnoszących kompetencje społeczne, mających na celu przeciwdziałanie czynnikom kryminogennym, a zwłaszcza agresji i przemocy, w tym przemocy w rodzinie, oraz problemom uzależnień;
6) zakup materiałów, narzędzi, wyposażenia oraz urządzeń niezbędnych do realizacji programów, o których mowa w pkt 5, oraz szkoleń i kursów podnoszących kwalifikacje zawodowe, a także wykonywania pracy nieodpłatnej;
7) pokrywanie kosztów związanych ze specjalistycznym leczeniem lub rehabilitacją leczniczą oraz uzyskiwaniem orzeczeń o niepełnosprawności, stopniu niepełnosprawności lub niezdolności do pracy;
8) pokrywanie kosztów transportu specjalnego, zgodnie ze wskazaniami lekarskimi, lub przejazdów do miejsca pobytu, nauki, terapii, pracy, zwłaszcza wykonywanej nieodpłatnie;
9) pokrywanie kosztów związanych z uzyskaniem dowodu osobistego oraz innych dokumentów niezbędnych do uzyska- nia pomocy;
10) pokrywanie kosztów badań specjalistycznych wymaganych przy kwalifikowaniu do udziału w programach, o których mowa w pkt 5, szkoleniach i kursach podnoszących kwalifikacje zawodowe oraz pracy wykonywanej nieodpłatnie;
11) pokrywanie kosztów grupowego ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków osób zakwalifikowanych do udziału w szkoleniach i kursach podnoszących kwalifikacje zawodowe, programach, o których mowa w pkt 5, oraz pracy wykonywanej nieodpłatnie;
12) promowanie i wspieranie inicjatyw i przedsięwzięć służących skutecznej readaptacji skazanych, działań o charakterze edukacyjnym i informacyjnym, organizowanie i prowadzenie szkoleń, organizowanie i zlecanie badań naukowych dotyczących sytuacji osób skazanych;
13) pokrywanie kosztów związanych z organizacją i udzielaniem pomocy rzeczowej w formie:
a) żywności lub bonów żywnościowych,
b) odzieży, bielizny, obuwia, środków czystości i higieny osobistej lub bonów towarowych,
c) biletów komunikacji publicznej,
d) leków, środków opatrunkowych i sanitarnych,
e) wyrobów medycznych, w tym protez, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych,
f) pomocy naukowych, dydaktycznych, książek i materiałów biurowych,
g) niezbędnych przedmiotów wyposażenia domowego lub innych przedmiotów użytku osobistego ułatwiających funkcjonowanie społeczne w miejscu zamieszkania lub pobytu, zwłaszcza osób niepełnosprawnych,
h) materiałów, narzędzi i wyposażenia niezbędnego do uczestnictwa w szkoleniu zawodowym, wykonywania wy- uczonego zawodu albo prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek;
14) udzielanie świadczeń pieniężnych na cel wskazany przez organ lub podmiot udzielający pomocy.
Ze środków Funduszu Pomocy Postpenitencjarnej nie pokrywa się kosztów związanych ze specjalistycznym leczeniem lub rehabilitacją leczniczą, a także z wyrobami medycznymi, jeżeli mogą one być pokryte na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, chyba że otrzymanie takich samych świadczeń jest niemożliwe albo napotyka na szczególne trudności.
Osobom zwolnionym z zakładów karnych lub aresztów śledczych, a także osobom im najbliższym, udziela się pomocy nie dłużej niż przez okres 3 miesięcy od dnia zwolnienia, chyba że konieczność przedłużenia tego okresu do 6 miesięcy wynika ze szczególnych okoliczności, takich jak choroba lub czasowa niezdolność do pracy.
Osobom najbliższym dla osób pozbawionych wolności pomocy udziela się nie dłużej niż przez 3 miesiące od dnia osadzenia w zakładzie karnym lub areszcie śledczym, chyba że konieczność przedłużenia tego okresu do 6 miesięcy wynika ze szczególnych okoliczności, takich jak choroba lub czasowa niezdolność do pracy.
Pomocy ze środków Funduszu Sprawiedliwości udziela się osobom objętym okresem przygotowania do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, odpowiednio do zdiagnozowanych potrzeb związanych z przygotowaniem do readaptacji społecznej skazanego.
Formę pomocy, czas trwania świadczenia oraz warunki jej stosowania na rzecz skazanego ustala się w programie wolnościowym realizowanym w okresie poprzedzającym zwolnienie (art 164 kodeksu karnego wykonawczego). Ustalone świadczenia mogą być stosowane na rzecz uprawnionego skazanego w formie indywidualnej lub grupowej.
Pomoc, o której mowa w pkt 3–6 i 9, może być udzielana osobom nieobjętym okresem przygotowania do życia po zwolnieniu z zakładu karnego.
Aby otrzymać informacje dotyczące możliwości otrzymania wsparcia z Funduszu Sprawiedliwości, należy skontaktować się z Linią Pomocy Pokrzywdzonym pod numerem +48 222 309 900 lub na adres e-mail info@numersos.pl lub bezpośrednio z wybranym ośrodkiem. Listę ośrodków znajdziecie Państwo po linkiem.
Informacje dotyczące możliwości korzystania z pomocy po opuszczeniu jednostki znajdziesz w naszych kolejnych artykułach.
Pomoc przed wyjściem z jednostki
Pomoc i funkcje kuratora sądowego
Pomoc udzielana przez ośrodki pomocy społecznej
Pomoc oferowana przez urzędy pracy
